Jak łatwo zwiększyć żyzność gleby - kompostowanie

Materia organiczna decyduje o żyzności w glebie. Ale w Polce jej obecność w glebie stale się zmniejsza. Wynika to m.in. z nieprawidłowego nawożenia. Problem dotyka zarówno rolników jak i działkowców. Lekarstwem może okazać się kompostowanie. Materia organiczna stanowi jeden z podstawowych czynników decydujących o żyzności i produktywności gleby. Poprawia strukturę gleby i jej zdolność do wiązania wody, gleby bogate w materię organiczną mogą zatrzymać 5-krotnie więcej wody w formie dostępnej dla roślin. Materia organiczna jest też źródłem składników pokarmowych, dla roślin, głównie azotu (N) i fosforu (P) oraz dla mikroorganizmów, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania gleby i rozwoju roślin.

Mikroorganizmy m.in. produkują związki stymulujące wzrost korzeni, wydzielają związki hamujące rozwój fitopatogenów (bakterii i grzybów patogennych dla roślin). Związki próchniczne odgrywają także rolę w unieszkodliwianiu herbicydów, ich adsorpcji i rozkładowi przez mikroorganizmy glebowe. O tych zagadnieniach piszemy też na naszym blogu w artykule pt. "Obecność mikroorganizmów w glebie ma podstawowe znaczenie dla uprawy roślin". Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy prowadzi w ramach Monitoringu Chemizmu Gleb Ornych Polski badania dotyczące zawartość próchnicy (tworzy materię organiczną) w glebie.

Zawartość próchnicy w Polsce jest różna i zależy od województwa. Gleby zlokalizowane na północy kraju w województwach: pomorskie, zachodniopomorskie i warmińsko-mazurskie oraz te na południu: podkarpackie, małopolskie, śląskie, opolskie i dolnośląskie, zawierają ok. 2 proc próchnicy. W województwach położonych w środkowej części kraju, zawartość próchnicy w glebach jest dużo mniejsza i wynosi poniżej 1,75 proc. W najbardziej żyznych regionach kraju zawartość próchnicy w glebie dochodzi do 6 proc. Utrzymująca się od przeszło dwudziestu lat średnia to tylko 1,94 proc. Niska ilość próchnicy w glebie wynika ze złej gospodarki rolnej, suplementowania gleb rolnych wyłącznie nawozami mineralnymi, nie stosowaniem nawozów organicznych oraz kompostu. Złej jakości gleb z niską zawartością próchnicy można zaradzić produkując kompost i nawożąc nim pola i ogródki przydomowe. Kompostowanie jest najbardziej ekologiczną i naturalną metodą unieszkodliwiania odpadów roślinnych ulegających biodegradacji. Jest to proces naturalny, przeprowadzany dzięki aktywności mikroorganizmów: bakterii i grzybów, które rozkładają materię organiczną do prostych związków łatwo przyswajanych przez rośliny. Procesy rozkładu materii organicznej polega na mineralizacji i humifikacji. Mineralizacja zachodzi efektywnie w warunkach tlenowych, powstają wtedy proste związki mineralne (CO2, H2O, NH3), a także jony SO4, HPO4, NO3 często w postaci łatwo rozpuszczalnych soli. Natomiast gdy panują warunki beztlenowe zachodzi proces nazywany gniciem i powstają siarkowodór H2S oraz metan CH4 co jest bardzo niekorzystne nie tylko z powodu odoru ale także z uwagi na dość dużą produkcję metanu w tych warunkach, który przecież jest gazem cieplarnianym. Poniżej przedstawiamy krótki poradnik kompostowania

Korzyści dla nas z kompostowania:

• sposób na pozbycie się zbędnych odpadków kuchennych i ekologiczny domowy recykling;
• wytworzony w procesie kompostowania humus  to doskonały nawóz dla roślin;
• prosty, tani i szybki sposób na uzyskanie własnego nawozu;
• mniejsze opłaty za wywóz śmieci z ogrodu i za ziemię czy dodatkowe nawozy podczas sadzenia kolejnych roślin w ogródku;
• po około 5-6 miesiącach możemy uzyskać produkt gotowy do wykorzystania w naszych uprawach;
• dojrzały kompost można stosować bez żadnych obaw i ograniczeń ilościowych do nawożenia gleby; zwiększa urodzajność plonów;
• pozwala na rekultywację ubogiej w składniki odżywcze i mineralne lub zanieczyszczonej gleby;
• ograniczenie hałasu związanego ze zbiórką odpadów zmniejszenie potrzeby na nawozy sztuczne od 10 do nawet 90%.

Jaki kompostownik

• konstrukcja kompostownika może być drewniana, z tworzywa sztucznego, blachy ocynkowanej, drucianej siatki o drobnych oczkach lub betonowa;
• najbardziej rozpowszechnione są konstrukcje drewniane, zbite z desek, o dnie ażurowym (przerwy między deskami) i lekko podniesionym względem podłoża (by od dołu kompostownia było dojście dla powietrza);
• konstrukcje można wykonać własnoręcznie;
• w małych ogrodach można zaopatrzyć się w tak zwany biokompostownik nazywany też kompostownikiem termicznym. Jest to pojemnik z tworzywa o podwójnych ścianach z otworami po bokach;
• zwykle do małego ogrodu starczy mały kompostownik z tworzywa, lub drewniany o wymiarach ok. 0,7 x 0,7 m i wys. 1m;
• w większych ogrodach warto mieć zbiornik dwu- a nawet trzykomorowy, ewentualnie dwa osobne kompostowniki. Zwykle w jednej z komór przez cały rok gromadzi się odpady organiczne. Gdy komora się zapełni, świeży kompost przerzuca się do drugiej komory;
• w dużym ogrodzie rozwiązaniem jest drewniany kompostownik, który dzieli się na trzy części: w jednym gromadzimy w ciągu roku odpady organiczne, w drugim ułożony kompost dojrzewa, trzeci natomiast jest zbiornikiem na gotowy nawóz.

Co kompostujemy:

• odpady kuchenne pochodzenia roślinnego;
• resztki roślinne;
• chwasty;
• popiół drzewny;
• torf;
• papier (niezadrukowany);
• zużyte ręczniki papierowe i chusteczki;
• darń;
• osady denne z sadzawek;
• liście i skoszoną trawę;
• korę drzew, trociny, rozdrobnione gałęzie;
• skorupki jaj, łupiny orzechów;
• popiół z ogniska (pod warunkiem, że palimy drewno);
• zużyte torebki herbaciane stary;
• chleb.

Na kompost nie wrzucamy:

• skórek z cytrusów (obniżają aktywność mikroorganizmów w glebie);
• obierek po czosnku;
• kawałków cebuli;
• tłustych odpadków mięsa;
• mocno solonych potraw;
• pestek;
• kolorowych czasopism;
• zainfekowanych roślin ogrodowych;
• nasiona chwastów;
• popiołu z węgla;
• liści dębu, orzecha i olchy (ze względu na zawartość szkodliwych dla roślin substancji);
• worków z odkurzacza.

Jak to zrobić:

1.  Kompostownik - dowolny dostępny na rynku, my polecamy drewniany do samodzielnego złożenia. Kompostownik postaw w zacienionym miejscu a jego spód wsyp ziemię ogrodową,
2. Dorzucaj odpadki organiczne, trawę po skoszeniu, wyrwane chwasty itp. (zobacz wyżej)
3. Pamiętaj o zraszaniu wodą gdy zauważysz, ze zawartość kompostownika jest sucha.
4. Przykryj kompostownik: warstwą liści, workiem jutowym lub jeżeli to kompostownik z pokrywką to pamiętaj o jej zamknięciu.
5. Pamiętaj! - Proces powstawania kompostu wymaga warunków tlenowych. Dlatego zawartość kompostownika trzeba wymieszać np. co 2 tygodnie i nie przelać przy zraszaniu bo mogą wystąpić warunki beztlenowe. Jeżeli to się zdarzy to możesz wykorzystać opakowania tekturowe po jajkach, trociny lub kartki papieru do przełożenia warstw kompostu.
6. Po 4-6 miesiącach masz fantastyczną próchnicę, która zapewni żyzność gleby w twoim ogrodzie.

UWAGA! Kompost można zrobić też bez ograniczenia jego powierzchni ale nie można usypywać pryzmy powyżej 1,5 metra wysokości i trzeba pamiętać o jego przykryciu i mieszaniu.

Instrukcja Kompostowania